حضرت آیت‌الله هاشمی علیا در بیان آثار دنیوی و اخروی این رذیله اخلاقی، به دسته‌ای از روایات در این زمینه اشاره کرد؛ از جمله حدیثی از امیرمؤمنان علی(ع) که در غررالحکم آمده که می‌فرماید: «اِحذَرِ الکِبرَ فَإنّهُ رَأسُ الطُّغیانِ وَ مَعصِیَةُ الرَّحمانِ؛ از تکبّر حذر کن؛ که آن ریشه طغیان و نافرمانی خدای مهربان است.»
دیگر آثار تکبر، عبارتند از: دچار شدن به زشت‌ترین خلق و خوی‌ها؛ مغلوب شدن و زمین خوردن انسان در هر امری که نسبت به آن تکبّر بورزد؛ فرو افتادن در آتش جهنّم به علّت نزاع با خداوند؛ وارد نشدن به بهشت و عدم استشمام رائحه آن، حتی با وجود ذره‌ای تکبّر.
این استاد اخلاق در ادامه، راه معالجه این رذیله را نقطه مقابل آن، یعنی تواضع در قول و عمل، عنوان کرد. ایشان توجه به سیره عملی انبیا و اولیای الهی را در این باره متذکّر شد؛ از جمله اینکه امام سجاد(ع) همواره سر به زمین می‌گذاشت و در سجده اشک می‌ریخت و به درگاه الهی عرض می‌کرد: پروردگارا! من از ذره پایین‌ترم. اگر خداوند این ویژگی را برای غیر خود می‌پسندید، قطعاً آن را برای انبیای خود قرار می‌داد؛ ولی او تواضع را برایشان انتخاب کرد. بنابراین انسان باید در تمامی اعمال و رفتار خود تواضع و خضوع پیشه کند؛ از مردم بسیار متوقّع نباشد و انتظار نداشته باشد که دیگران به او احترام بگذارند؛ در حالی‌که خودش با مردم چنین عمل نمی‌کند. اگر انسان در هر مقام و مرتبه‌ای از کمالات که خود را فرض می‌کند، بداند تمام این‌ها موهومات است، می‌تواند آن‌ها را زیر پا بگذارد و با این کار نه تنها کوچک نمی‌شود، بلکه به عزّت و بزرگی نزد خدای تعالی و انبیا و اولیایش دست خواهد یافت.
نظر شما